جهش‌زایی در برنج برای ایجاد تحمل به خشکی و بررسی تغییرات ژنتیکی جهش یافته‌ها با نشانگر ISSR

در این مطالعه نقش جهش‌زایی با موتاژن EMS در بهبود تحمل به تنش خشکی در برنج مورد بررسی قرار گرفت. لاین‌های موتانت نسل M2 در مرحله جوانه‌زنی و گیاهچه‌ای در شرایط تنش اسمزی با PEG (8/0- مگاپاسکال) ارزیابی شدند که منجر به جداسازی 9 لاین موتانت متحمل به خشکی گردید. این لاین‌ها به همراه رقم مادری در مرحله گیاه کامل در شرایط مزرعه با اعمال آبیاری محدود نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند که بر اساس شاخص تحمل به تنش (STI) دو لاین متحمل به خشکی به نام‌های MT90 و MT149 شناسایی گردیدند. برای بررسی سطح تنوع ژنتیکی حاصل از تیمار جهش در لاین‌های موتانت، از نشانگرهای ISSR استفاده شد که 4/69 درصد آنها چندشکلی بین رقم مادری و لاین‌های موتانت را نشان دادند. تنوع ژنتیکی حاصل از جهش در ژنوتیپ‌های مورد مطالعه معادل 5/23 درصد برآورد شد و تجزیه خوشه‌ای با روش UPGMA آنها را به سه گروه عمده تفکیک نمود که گروه‌های حاوی لاین‌های موتانت نسبت به گروه حاوی رقم مادری در شرایط تنش خشکی هم عملکرد بالاتر و هم شاخص تحمل به تنش بالاتری را نشان دادند. بر اساس نتایج، می‌توان لاین MT149 را به عنوان لاین متحمل به خشکی در هر دو مرحله گیاهچه‌ای و گیاه بالغ معرفی نمود. می‌توان نتیجه‌گیری کرد که جهش القایی EMS تأثیر مطلوبی در ایجاد لاین‌های موتانت متحمل به خشکی داشته و از نشانگرهای ISSR می‌توان برای جداسازی لاین‌های موتانت متحمل به خشکی در جمعیت‌های حاصل از جهش در برنج استفاده کرد.